Nibbāna

“Established in virtuous behavior,
restrained in the sense faculties,
moderate in eating,
intent on wakefulness:

“a bhikkhu dwells thus ardently,
unwearying by day and night,
developing wholesome qualities
to attain security from bondage.

“A bhikkhu who delights in heedfulness,
seeing the danger in heedlessness,
is incapable of decline:
he is close to nibbāna.” – AN 4.37

“Sīle patiṭṭhito bhikkhu,
indriyesu ca saṁvuto;
Bhojanamhi ca mattaññū,
jāgariyaṁ anuyuñjati.

“Evaṁ vihārī ātāpī,
ahorattamatandito;
Bhāvayaṁ kusalaṁ dhammaṁ,
yogakkhemassa pattiyā.

“Appamādarato bhikkhu,
pamāde bhayadassi vā;
Abhabbo parihānāya,
nibbānasseva santike”ti.

 

သီလ၌ တည်သော၊ ဣန္ဒြေတို့၌လည်း စောင့်စည်းသော၊ အစားအစာ၌လည်း အတိုင်းအရှည်ကို သိသော ရဟန်းသည် နိုးကြားခြင်း၌ အားထုတ်၏။

ဤသို့ နေလေ့ရှိသော (ကိလေသာကို) ပူပန်စေတတ်သော လုံ့လရှိသော နေ့ညဉ့် ပတ်လုံး ပျင်းရိခြင်းမရှိမူ၍ ယောဂလေးပါးကြောင့် ဘေးမရှိရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပွါးစေသော မမေ့မလျော့ခြင်း၌ မွေ့လျော်၍ မေ့လျော့ခြင်း၌ ဘေးအားဖြင့် ရှုလေ့ရှိသော ရဟန်းသည် ဆုတ်ယုတ်ခြင်းငှါ မထိုက်၊ နိဗ္ဗာန်၏ အနီး၌သာ ဖြစ်လေသတည်း။

“Tỷ-kheo an trú giới,
Sống chế ngự các căn,
Biết tiết độ ăn uống,
Và chú tâm cảnh giác,
Sống an trú như vậy,
Ngày đêm không mệt mỏi
Tu tập các thiện pháp,
Ðạt an ổn ách nạn,
Ưa thích không phóng dật,
Thấy sợ hãi phóng dật,
Không có thể thối đọa,
Tỷ-kheo gần Niết-bàn.”

「比丘是在戒上的住立者,
在根門上的防護者,
在飲食上的知適量者,
他專修清醒。

這樣熱心的住者,
日夜不懈怠地,
修習著善法,
離軛安穩能被得到。

樂於不放逸的比丘,
看見放逸的恐怖,
不可能衰退,
[他]就在涅槃的面前。」

Buddha at Chùa Long Hưng / Chùa Phương Trạch
©Ashin Sopāka 2019

Mighty Tree

“A large tree with a mighty trunk,
branches, leaves, and fruit,
firm roots, and bearing fruit,
is a support for many birds.
Having flown across the sky,
the birds resort to this delightful base:
those in need of shade partake of its shade;
those needing fruit enjoy its fruit.

“Just so, when a person is virtuous,
endowed with faith,
of humble manner, compliant,
gentle, welcoming, soft,
those in the world who are fields of merit—
devoid of lust and hatred,
devoid of delusion, taintless—
resort to such a person.

“They teach him the Dhamma
that dispels all suffering,
having understood which
the taintless one here attains nibbāna.” – AN 5.38

“Sākhāpattaphalūpeto,
khandhimāva mahādumo;
Mūlavā phalasampanno,
patiṭṭhā hoti pakkhinaṁ.
Manorame āyatane,
sevanti naṁ vihaṅgamā;
Chāyaṁ chāyatthikā yanti,
phalatthā phalabhojino.

“Tatheva sīlasampannaṁ,
saddhaṁ purisapuggalaṁ;
Nivātavuttiṁ atthaddhaṁ,
sorataṁ sakhilaṁ muduṁ.
Vītarāgā vītadosā,
vītamohā anāsavā;
Puññakkhettāni lokasmiṁ,
sevanti tādisaṁ naraṁ.

“Te tassa dhammaṁ desenti,
Sabbadukkhāpanūdanaṁ;
Yaṁ so dhammaṁ idhaññāya,
Parinibbāti anāsavo”ti.

အကိုင်း အခက် အရွက် အသီးနှင့် ပြည့်စုံ၍ ပင်စည်လုံးပတ်ကြီးမားပြီးလျှင် အမြစ် အရင်း ခိုင်ခံ့လျက်အသီးနှင့် ပြည့်စုံသော သစ်ပင်ကြီးသည် ငှက်အပေါင်းတို့၏ နားနေရာဖြစ်သကဲ့သို့။ ပျော်မွေ့ဖွယ်ကောင်း၍ (ငှက်အပေါင်းတို့) စုဝေးရာအရပ်၌ ထိုသစ်ပင်ကြီးကို ငှက်အပေါင်းတို့မှီဝဲကုန်ဘိသကဲ့သို့၊ အရိပ်အလိုရှိသော ငှက်တို့သည် အရိပ်သို့ ကပ်ရောက်ကုန်ဘိသကဲ့သို့၊ အသီးအလိုရှိသော ငှက်တို့သည် အသီးကို စားလျက် သွားကုန်ဘိသကဲ့သို့။ ထို့အတူ သာလျှင် သီလနှင့်ပြည့်စုံသော နှိမ့်ချသော အကျင့်ရှိ၍ မခက်မထန်သောတင့်တယ်ကောင်းမြတ်သော အမှု၌ မွေ့လျော်သော ပြေပြစ်နူးညံ့သော သဒ္ဓါ တရားနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ စွဲမက်မှု’ရာဂ’ကင်းသော အမျက်ထွက်မှု’ဒေါသ’ကင်းသော တွေဝေမှု’မောဟ’ ကင်းသောအာသဝေါကင်းစင်မှုကြောင့် လောက၌ ကုသိုလ်ကောင်းမှုစိုက်ပျိုးရာ လယ်မြေကောင်းသဖွယ်ဖြစ်သောရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုသို့သဘောရှိသူကို မှီဝဲ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုသူအား ဒုက္ခခပ်သိမ်း ပယ်ဖျောက်ကြောင်းဖြစ်သော တရားကိုဟောကြားတော်မူကုန်၏၊ ထိုသူသည် ဤဘဝ၌ ယင်းတရားကို သိရ၍ အာသဝေါကင်းလျက်ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရလေသတည်း။

“Như cây bàng to lớn,
Với cành, lá, trái cây,
Với thân, rễ, đầy trái,
Làm chỗ trú loài chim.
Tại trú xứ thoải mái,
Các con chim làm tổ,
Cần bóng mát, hứng mát,
Cần trái cây, ăn trái.

“Cũng vậy, vị trì giới,
Người có lòng tịnh tín,
Khiêm nhường và nhu thuận,
Hiền hòa, lời từ tốn,
Tánh tình thật dịu hiền,
Vị đoạn tham, đoạn sân,
Ðoạn si, không lậu hoặc,
Là ruộng phước ở đời.

“Họ đến người như vậy,
Họ thuyết pháp, người ấy
Ðoạn trừ mọi khổ đau,
Vị ấy ở tại đây,
Hiểu biết Chánh pháp ấy,
Viên bản nhập Niết-bàn,
Hoàn toàn không lậu hoặc.”

「如有大樹幹的大樹,
具有枝葉與果實,
有根、果實具足,
是鳥兒的依止所。

在悅意處,鳥兒依住它,
[樹]蔭的希求者他們去[樹]蔭[處],
果實的希求者他們食用果實。

如是,戒具足者,
有信的人,
謙遜的、不剛愎的,
柔和的、和善親切的、柔軟的。

離貪者、離瞋者,
離癡者是無煩惱者,
是世間中的福田,
他們依止像那樣的人。

他們為他說,
一切苦的除去之法,
他了知這個法後,
沒煩惱者般涅槃。」

Buddha and Bodhi Tree at Chùa Long Hưng

Giving Up Wrong Speech

Giving up lying, one becomes a speaker of the truth, reliable, trustworthy, dependable, not a deceiver of the world. Giving up slander, one does not repeat there what is heard here, or repeat here what is heard there, for the purpose of causing divisions between people. Thus, one becomes a reconciler of those who are divided and a combiner of those already united. Rejoicing in peace, delighting in peace, promoting peace; peace becomes the motive of his speech. Giving up harsh speech, one speaks what is blameless, pleasant to the ear, agreeable, going to the heart, urbane, pleasing, and liked by all. Giving up useless chatter, one speaks at the right time, about the facts, to the point, about Dhamma and discipline, words worthy of being treasured up, seasonable, reasonable, clearly defined and connected to the goal.” – DN 2

Musāvādaṁ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṁvādako lokassa. Pisuṇaṁ vācaṁ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti; ito sutvā na amutra akkhātā imesaṁ bhedāya; amutra vā sutvā na imesaṁ akkhātā, amūsaṁ bhedāya. Iti bhinnānaṁ vā sandhātā, sahitānaṁ vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṁ vācaṁ bhāsitā hoti. Pharusaṁ vācaṁ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti; yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṁ vācaṁ bhāsitā hoti. Samphappalāpaṁ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṁ vācaṁ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṁ pariyantavatiṁ atthasaṁhitaṁ.”

မမှန်ပြောခြင်းကို ပယ်၍ မမှန်ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အမှန်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ မှန်သောစကားချင်း ဆက်စပ်စေ၏၊ တည်သော စကားရှိ၏၊ ယုံကြည်ထိုက်သော စကားရှိ၏၊ လောကကိုလှည့်စားတတ်သူ မဟုတ်။ ကုန်းစကားကို ပယ်၍ ကုန်းစကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဤသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ (ထိုသူတို့နှင့်) ဤသူတို့ ကွဲပြားခြင်းငှါ ထိုသူတို့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ထိုသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ (ဤသူတို့နှင့်) ထိုသူတို့ကွဲပြားခြင်းငှါ ဤသူတို့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ဤသို့ ကွဲပြားသူတို့ကိုလည်း စေ့စပ်တတ်၏၊ ညီညွတ်သူတို့ကိုလည်း အားပေးတတ်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကိုနှစ်သက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကို ပြုသော စကားကို ဆိုလေ့ရှိ၏။ ကြမ်းသော စကားကို ပယ်၍ ကြမ်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အကြင် စကားသည် အပြစ်ကင်း၏၊ နားချမ်းသာ၏၊ နှစ်လိုဖွယ်ရှိ၏၊ နှလုံးသို့ သက်၏၊ ယဉ်ကျေး၏၊ လူအများ နှစ်သက်၏၊ လူ အများ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော စကားကိုသာ ဆို၏။ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပယ်၍ ပြိန်ဖျင်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ (သင့်သော) အခါ၌သာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ဟုတ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အကျိုးနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ တရားနှင့်စပ်သည် ကိုသာဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးအမနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ (သင့်သော) အခါ၌ အကြောင်းနှင့် တကွ သောအပိုင်းအခြားရှိသော အစီးအပွားနှင့်စပ်သော မှတ်သားလောက်သော စကားကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏။

“Tỷ-kheo từ bỏ nói láo, tránh xa nói láo, nói những lời chân thật, y chỉ trên sự thật, chắc chắn, đáng tin cậy, không lường gạt, không phản lại lời hứa đối với đời. Vị ấy từ bỏ nói hai lưỡi, tránh xa nói hai lưỡi, nghe điều gì ở chỗ này, không đến chỗ kia nói để sanh chia rẽ ở những người này; nghe điều gì ở chỗ kia, không đi nói với những người này để sanh chia rẽ ở những người kia. Như vậy Tỷ-kheo ấy sống hòa hợp những kẻ ly gián, khuyến khích những kẻ hòa hợp, hoan hỷ trong hòa hợp, thoải mái trong hòa hợp, hân hoan trong hòa hợp, nói những lời đưa đến hòa hợp. Vị ấy từ bỏ lời nói độc ác, tránh xa lời nói độc ác. Vị ấy nói những lời nói không lỗi lầm, đẹp tai, dễ thương, thông cảm đến tâm, tao nhã, đẹp lòng nhiều người. Vị ấy từ bỏ lời nói phù phiếm, tránh xa lời nói phù phiếm, nói đúng thời, nói những lời chân thật, nói những lời có ý nghĩa, nói những lời về chánh pháp, nói những lời về luật, nói những lời đáng được gìn giữ, những lời hợp thời, thuận lý, có mạch lạc hệ thống, có ích lợi.”

「捨斷妄語後,他是離妄語者、真實語者、緊隨真實者、能信賴者、應該信賴者、對世間無詐欺者。捨斷離間語後,他是離離間語者:他從這裡聽到後,不為了對這些人離間而在那裡說,或者,他從那裡聽到後,不為了對那些人離間而在這裡說,像這樣,他是分裂的調解者、和諧的散播者、樂於和合者、愛好和合者、喜歡和合者、作和合之言說者。捨斷粗惡語後,他是離粗惡語者,他以柔和的言語:悅耳的、可愛的、動心的、優雅的、眾人所愛的、眾人可意的,像那樣的言語與人說話。捨斷雜穢語後,他是離雜穢語者:他是適當時機之說者、事實之說者、有益處之說者,合法之說者、合律之說者;他以適當時機說有價值、有理由、有節制、具有利益的話。」

 

Top: Northern Mockingbird
Centre: American Robin
Bottom: Northern Cardinal
©Ashin Sopāka 2017

Long-lasting Dhamma

[Kimila] “And what is the cause, what is the reason why, when a Tathāgata has become totally unbound, the true Dhamma does last a long time?”

[Buddha] “There is the case where, when a Tathāgata has become totally unbound, the monks, nuns, male lay followers, & female lay followers live with respect, with deference, for the Teacher; live with respect, with deference, for the Dhamma… the Saṅgha… the Training… concentration… heedfulness; live with respect, with deference, for hospitality. This is the cause, this is the reason why, when a Tathāgata has become totally unbound, the true Dhamma does last a long time.” – AN 7.59

[Kimila] “Ko pana, bhante, hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī”ti?

[Tathāgata] “Idha, kimila, tathāgate parinibbute bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo satthari sagāravā viharanti sappatissā, dhamme sagāravā viharanti sappatissā, saṅghe sagāravā viharanti sappatissā, sikkhāya sagāravā viharanti sappatissā, samādhismiṁ sagāravā viharanti sappatissā, appamāde sagāravā viharanti sappatissā, paṭisanthāre sagāravā viharanti sappatissā. Ayaṁ kho, kimila, hetu ayaṁ paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī”ti.

“အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သူတော်ကောင်းတရား ကြာမြင့်စွာတည်တံ့နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း” ဟု လျှောက်၏။

“ဤလောက၌ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာဥပါသိကာမတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု ရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ တရားတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍နေကြကုန်၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှုတုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ မမေ့လျော့မှု၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ အစေ့အစပ်ပြုမှု ‘ပဋိသန္ထာရ’၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏။

[Kimila] “Bạch Thế Tôn, do nhân gì, do duyên gì, khi Như Lai nhập diệt, diệu pháp được tồn tại lâu dài?]

[Như Lai] “Ở đây, khi Như Lai nhập diệt, các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo-ni, nam cư sĩ, nữ cư sĩ sống cung kính, tùy thuận bậc Ðạo Sư, sống cung kính tùy thuận Pháp; sống cung kính tùy thuận học pháp; sống cung kính tùy thuận Thiền định; sống cung kính tùy thuận không phóng dật; sống cung kính tùy thuận nghinh đón. Này Kimbila, đây là nhân, đây là duyên, khi Như Lai nhập diệt, diệu pháp được tồn tại lâu dài.”

「大德!什麼因、什麼緣,依此而在如來般涅槃後正法久住呢?」

「金毘羅!這裡,在如來般涅槃後比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷住於對大師尊重、從順,住於對法尊重、從順,住於對僧團尊重、從順,住於對學尊重、從順,住於對正定尊重、從順,住於對不放逸尊重、從順,住於對承迎尊重、從順,金毘羅!這是因,這是緣,依此而在如來般涅槃後法久住。」

Scaly Breasted Munia ©Ashin Sopāka 2017

Flower to Flower

“And furthermore, O king, those of the Bhikkhus who have taken upon themselves the extra vows, who desire little and are content, who would loathe any breach of the regulations as to the manner of seeking an alms, and beg straight on from hut to hut, as a bee smells flower after flower, and then go away into the loneliness of the woods, those who are indifferent as to their body and as to life, those who have attained to Arahatship, those who place the highest value on the virtues of the practice of the extra vows—such Bhikkhus are called, O king, “The judges in the Blessed One’s City of Righteousness.” Mil 6.4.1

“Ye pana te, mahārāja, bhikkhū dhutaṅ­ga­manugatā appicchā santuṭṭhā viñ­ñat­ti­ma­nesa­na­jigucchakā piṇḍāya sapadānacārino bhamarāva gandha­manu­ghāyitvā pavisanti vivittakānanaṁ, kāye ca jīvite ca nirapekkhā arahat­ta­manup­pattā dhutaṅgaguṇe agganikkhittāagga, evarūpā kho, mahārāja, bhikkhū bhagavato dhammanagare ‘akkhadassā’ti vuccanti.”

မင်းမြတ် အကြင်ရဟန်းတို့သည် ဓုတင်အကျင့်သို့ အစဉ်လိုက်ကုန်၏၊ အလိုနည်းကုန်၏၊ ရောင့်ရဲလွယ်ကုန်၏၊ မအပ်သော သိစေမှု မအပ်သော ရှားမှီးမှုတို့ကို စက်ဆုပ်ကုန်၏၊ ဆွမ်းအလို့ငှအိမ်စဉ်လှည့်လည်သော အကျင့်ရှိကုန်၏၊ ပျားပိတုန်းတို့သည် ရနံ့ကို စုပ်နမ်း၍ တောသို့ ဝင်ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဆိတ်ငြိမ်သော တောအရပ်သို့ ဝင်ကုန်၏၊ ကိုယ်၌လည်းကောင်း အသက်၌လည်းကောင်း ငဲ့ကွက်ခြင်းမရှိကုန်ဘဲ အရဟတ္တ​ဖိုလ်သို့ အစဉ်ရောက်ကုန်၏၊ ဓုတင်ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အမြတ်ဟု ထားကုန်၏၊ မင်းမြတ် ဤသို့သဘောရှိကုန်သော ရဟန်းတို့ကို “မြတ်စွာဘုရား၏ တရားမြို့တော်ကြီး၌ တရားဆုံးဖြတ်သော တရားသူကြီးတို့” ဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။

“Tâu đại vương, hơn nữa những vị tỳ khưu nào đã theo đuổi các pháp từ khước, ít ham muốn, tự biết đủ, chán ghét sự yêu cầu và sự tầm cầu sai trái, đi khất thực theo từng nhà, tợ như các con ong hút lấy hương hoa rồi đi vào khu rừng cô quạnh, không quan tâm đến thân thể và mạng sống, đã đạt được phẩm vị A-la-hán, đã được xem là tối thắng về đức hạnh của các pháp từ khước, tâu đại vương, những vị tỳ khưu như thế được gọi là ‘những vị quan tòa’ ở thành phố Giáo Pháp của đức Thế Tôn.”

Bee Fly ©Ashin Sopāka 2016