Vulture

“Householder, suppose a vulture, a heron, or a hawk seized a piece of meat and flew away, and then vultures, herons, and hawks pursued it and pecked and clawed it. What do you think, householder? If that vulture, heron, or hawk does not quickly let go of that piece of meat, wouldn’t it incur death or deadly suffering because of that?”

“Yes, venerable sir.”

“So too, householder, a noble disciple considers thus: ‘Sensual pleasures have been compared to a piece of meat by the Blessed One; they provide much suffering and much despair, while the danger in them is great.’ Having seen this thus as it actually is with proper wisdomhe avoids the equanimity that is diversified, based on diversity, and develops the equanimity that is unified, based on unity, where clinging to the material things of the world utterly ceases without remainder.” MN 54

သူကြွယ် ဥပမာအားဖြင့် လင်းတသည် လည်းကောင်း၊ ဘုံမတီးငှက်သည် လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲသည် လည်းကောင်း သားတစ်ကို ချီ၍ ပျံသွားရာ၏၊ ထိုသားတစ်ကို ချီ၍ ပျံသော ငှက်သို့ လင်းတ တို့သည် လည်းကောင်း၊ ဘုံမတီးငှက်တို့သည် လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲတို့သည် လည်းကောင်း အစဉ်တစိုက် လိုက်ကုန် လိုက်ကုန်၍ ထိုးဆိတ်ကြ ကုန်ရာ၏၊ သားတစ်ကို လွှတ်ချ စေကုန်ရာ၏၊ သူကြွယ် ထိုစကား ကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ အကယ်၍ လင်းတသည် လည်းကောင်း၊ ဘုံမတီးငှက်သည် လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲသည် လည်းကောင်း ထိုအစာသားတစ်ကို လျင်စွာသာလျှင် မစွန့်လွှတ် ငြားအံ့၊ ထိုသားတစ်ချီ ယူသော ငှက်သည် ထိုငှက်အပေါင်းတို့က လုယူ ထိုးဆိတ်ကြခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် သေခြင်းသို့သော် လည်းကောင်း၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့ သော်လည်းကောင်း ရောက်ရာသည် မဟုတ်လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ ဟု (လျှောက်၏)။

သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏— “ကာမဂုဏ်တို့ သည် သားတစ်နှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမ ဂုဏ် စည်းစိမ်တို့၌ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏၊ ဤသို့ ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်၍ အထူးထူးသော သဘော ရှိသော အထူးထူးသော သဘောကို မှီသော ဥပေက္ခာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်၍ တစ်ခုတည်းသော သဘော ရှိသော တစ်ခုတည်းသော သဘောကို မှီသော အခါခပ်သိမ်း လောကသားများ တပ်မက်စရာ (ကာမ ဂုဏ်ငါးပါး) တို့ကို စွဲလမ်းခြင်း ‘ဆန္ဒရာဂ’ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာ ဖြစ်သော (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများ၏။

Này Gia chủ, ví như con chim kên, con chim diều hâu, hay con chim ưng giành được miếng thịt liền bay bổng lên; các con chim kên khác, chim diều hâu khác, hay chim ưng khác bay đuổi theo, đuổi sát theo giành giựt xé nát miếng thịt ấy. Này Gia chủ, Ông nghĩ thế nào? Nếu con chim kên, chim diều hâu hay chim ưng ấy không vứt bỏ ngay miếng thịt ấy, nó có thể do nhân duyên ấy, đi đến chết hay đi đến khổ gần như chết không?

—Thưa có, bạch Thế Tôn.

—Cũng vậy, này Gia chủ, vị Thánh đệ tử suy nghĩ như sau: “Thế Tôn đã nói, dục được ví như miếng thịt, khổ nhiều, não nhiều, tai họa ở đây càng nhiều hơn”. Sau khi thấy như chân như vậy với chánh trí tuệ, sau khi từ bỏ loại xả thuộc loại đa chủng, y cứ đa chủng, đối với loại xả thuộc loại nhứt chủng, y cứ nhứt chủng, ở đây mọi chấp thủ đối với thế vật được đoạn trừ hoàn toàn, không có dư tàn, vị ấy tu tập loại xả như vậy.

ดูกรคฤหบดี เปรียบเหมือนแร้งก็ดี นกตะกรุมก็ดี เหยี่ยวก็ดี พาชิ้นเนื้อบินไป แร้งทั้งหลาย นกตะกรุมทั้งหลาย หรือเหยี่ยวทั้งหลาย จะพึงโผเข้ารุมจิกแย่งชิ้นเนื้อนั้น ฉันใด ดูกรคฤหบดี ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ถ้าแร้ง นกตะกรุม หรือเหยี่ยวตัวนั้นไม่รีบปล่อยชิ้นเนื้อนั้นเสีย มันจะถึงตายหรือทุกข์ปางตาย เพราะชิ้นเนื้อนั้นเป็นเหตุ?

อย่างนั้น พระองค์ผู้เจริญ.

ดูกรคฤหบดี อริยสาวกก็ฉันนั้นแล ย่อมพิจารณาเห็นดังนี้ว่า กามทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคตรัสว่า เปรียบด้วยชิ้นเนื้อ มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก ในกามนี้มีโทษอย่างยิ่ง ครั้นเห็นโทษแห่งกามนี้ตามความเป็นจริงด้วยปัญญาอันชอบอย่างนี้แล้ว ย่อมเว้นขาดซึ่งอุเบกขาที่มีความเป็นต่างๆ อาศัยความเป็นต่างๆ แล้วเจริญอุเบกขาที่มีความเป็นอารมณ์เดียว อาศัยความเป็นอารมณ์เดียว อันเป็นที่ดับความถือมั่นโลกามิสโดยประการทั้งปวง หาส่วนเหลือมิได้.

屋主!猶如鷲或蒼鷺或兀鷹抓住肉塊後會飛走,[其他]鷲、蒼鷺、兀鷹會跟隨啄、抓牠,屋主!你怎麼想:如果那隻鷲或蒼鷺或兀鷹不急速地放棄那肉塊,牠以其因緣而會遭受死亡,或像死亡那樣的苦嗎?」

「是的,大德!」

「同樣的,屋主!聖弟子像這樣深慮:『世尊說:欲如肉塊而多苦、多惱愁,在這裡有更多過患。』以正確之慧這麼如實看這個後,凡這依存於種種的種種平靜者,他回避,凡這依存於單一的單一平靜,在那裡,世間的誘惑物之取著全都無餘滅者,他修習像那樣的平靜。

Turkey Vulture

Mother’s Love

“Just as a mother would protect her son,
her only son, with her own life,
so one should develop toward all beings
a state of mind without boundaries.” – Snp 1.8

” Mātā yathā niyaṁputtaṁ—​
āyusā ekaputtamanurakkhe;
Evampi sabbabhūtesu,
Mānasaṁ bhāvaye aparimāṇaṁ. ”

မိခင်သည် ရင်၌ ဖြစ်သောတစ်ဦးတည်းသားကို
အသက်ရှင်စေရန် အစဉ် စောင့်ရှောက်ဘိသကဲ့သို့ ဤအတူပင်
သတ္တဝါခပ်သိမ်းတို့၌ အတိုင်းအရှည်
မရှိသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများရာ၏။

“Giống như người mẹ bảo vệ đứa con trai của mình,
đứa con trai độc nhất, đến trọn đời,
cũng như vậy, đối với tất cả các sanh linh,
nên phát triển tâm ý vô hạn lượng.”

「犹如母亲用生命保护自己的唯一儿子,
对一切众生施以无限的仁慈心。」

Top: Greater Racket Tailed Drongo
Botto: Macaque

Wise Attention

“For a bhikkhu who is a learner
There is no other thing so helpful
For reaching the highest goal
As the factor wise attention.
Wisely striving a bhikkhu may attain
The destruction of all suffering.” Iti 16 (9)

“Yonisomanasikāro,
dhammo sekhassa bhikkhuno;
Natthañño evaṁ bahukāro,
uttamatthassa pattiyā;
Yoniso padahaṁ bhikkhu,
khayaṁ dukkhassa pāpuṇe”ti.

”ယောနိသောမနသိကာရသည် သေက္ခရဟန်းအား မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရန်ကျေးဇူးများသကဲ့သို့၊ ဤအတူ ယောနိသောမနသိကာရမှတစ်ပါး အခြား ကျေးဇူးများသောတရားမရှိ၊ အသင့်အားဖြင့်အားထုတ်သော ရဟန်းသည် ဆင်းရဲကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်နိုင်ရာ၏”ဟု ဤဂါထာဖြင့်ဆိုအပ်၏။

“Tác ý đúng đường lối là pháp của vị tỳ khưu hữu học,
không có cái khác có nhiều sự ích lợi như vậy đối với việc đạt đến mục đích tối thượng.
Trong khi nỗ lực đúng đường lối,
vị tỳ khưu có thể đạt được sự diệt trừ khổ đau.”

「正當之作意
有學比丘法
他無斯至要
將為得最善
比丘已正勉
將成苦之滅。」

 

Sunda Flying Lemur, aka Colugo (top: female; bottom; male)

Slaying Anger

“Having slain anger, one sleeps soundly;
Having slain anger, one does not sorrow;
The killing of anger, O devatā,
With its poisoned root and honeyed tip:
This is the killing the noble ones praise,
For having slain that, one does not sorrow.” SN 1.71

“Kodhaṁ chetvā sukhaṁ seti,
kodhaṁ chetvā na socati;
Kodhassa visamūlassa,
madhuraggassa devate;
Vadhaṁ ariyā pasaṁsanti,
tañhi chetvā na socatī”ti.

နတ်သား အမျက်ဒေါသကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ အမျက် ဒေါသကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရ၊ အဆိပ်လျှင် အရင်းအမြစ်ရှိသော ချိုမြိန်ခြင်းလျှင် အဖျားရှိသော အမျက်ဒေါသအား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို အရိယာတို့သည် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ထိုအမျက်ဒေါသကိုပင်လျှင် ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် မစိုးရိမ်ရဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“Sát phẫn nộ được lạc,
Sát phẫn nộ không sầu,
Phẫn nộ với độc căn,
Với vị ngọt tối thượng,
Pháp ấy, bậc Thánh Hiền,
Tán đồng sự sát hại.
Sát pháp ấy không sầu,
Này Hiền giả Thiên nhân.”

「切斷憤怒後睡得安樂,
切斷憤怒後不憂愁,
天神!端蜜而根毒之憤怒的殺害,
聖者稱讚,因為切斷它後不憂愁。」

 

To: Plantain Squirrel
Bottom: Malayan Giant Squirrel

Wives and Husbands

“In five ways should a wife as the western direction be respected by a husband: by honoring, not disrespecting, being faithful, sharing authority, and by giving gifts. And, the wife so respected reciprocates with compassion in five ways: by being well-organized, being kindly disposed to the in-laws and household workers, being faithful, looking after the household goods, and being skillful and diligent in all duties.” DN 31

“Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhātabbā – sammānanāya anavamānanāya anaticariyāya issariyavossaggena alankārānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi sāmikaṁ anukampati – susaṁvihitakammantā ca hoti, sangahitaparijanā ca, anaticārinī ca, sambhatañca anurakkhati, dakkhā ca hoti analasā sabbakiccesu. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi sāmikaṁ anukampatianukampati: has pity on. Evamassa esā pacchimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.”

သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်သည် အနောက်အရပ်မည်သော မယားကို ပြုစုအပ်၏။ အမြတ်တနိုး ခေါ်ဆိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ နှိမ့်ချ၍ မခေါ်ဆိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ မိမိမယားကို လွန်၍ အခြားမိန်းမတို့၌ မပျော်ပါးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ စဖိုဆောင်အုပ်စိုးမှုကို လွှဲအပ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ အဝတ်တန်ဆာကို ပေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ပြုစုအပ်၏)။ သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်သည် ပြုစုအပ်သော အနောက်အရပ်မည်သော မယားသည် ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်ဖြစ်သူကို စောင့်ရှောက်၏။ အမှုကြီးငယ်ကိုလည်း ကောင်းစွာ စီရင်၏။ နှစ်ဖက်သော ဆွေမျိုးကိုလည်း ချီးမြှောက်၏။ မိမိလင်မှတစ်ပါး အခြားယောကျာ်း၌ လွန်ကျူးသော အကျင့်မှ ကင်း၏။ ရှာဖွေစုဆောင်းခဲ့သော ဥစ္စာကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်၏။ အလုံးစုံသော ကိစ္စတို့၌ လိမ္မာ၍ ပျင်းရိခြင်းကင်း၏။ သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်သည် ပြုစုအပ်သော အနောက်အရပ်မည်သော မယားသည် ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်ကို စောင့်ရှောက်၏၊ ဤသို့ပြုစုသည်ရှိသော် ဤအနောက်အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။

“Này Gia chủ tử, có năm cách, người chồng phải đối xử với vợ như phương Tây: Kính trọng vợ, không bất kính đối với vợ; trung thành với vợ; giao quyền hành cho vợ; sắm đồ nữ trang với vợ; Này Gia chủ tử, được chồng đối xử như phương Tây theo năm cách như vậy, người vợ có lòng thương tưởng chồng theo năm cách: Thi hành tốt đẹp bổn phận của mình; khéo tiếp đón bà con; trung thành với chồng; khéo gìn giữ tài sản của chồng; khéo léo và nhanh nhẹn làm mọi công việc. Này Gia chủ, người vợ được người chồng đối xử như phương Tây theo năm cách và người vợ có lòng thương tưởng chồng theo năm cách. Như vậy phương Tây được che chở, được trở thành an ổn và thoát khỏi các sự sợ hãi.”

「以西方為妻子應該被丈夫以五處盡力:尊敬、不輕視、不通姦、棄捨權威、給飾品。屋主之子!以西方為妻子被丈夫以五處盡力者,以這五處憐愍丈夫:她是善整備工作者、攝持從僕者、不通姦者,她守護已得的,她對一切應該作的事是善巧者與不懶惰者,屋主之子!以西方為妻子被丈夫以五處盡力者,以這五處憐愍丈夫。這樣,這西方被安穩地、無怖畏地包覆。」

Top: Yellow Vented Bulbuls
Below: Urostylididae – Urolabida sp (related to stink bugs)